.jpg)
İkinci Dünya Savaşı sırasında soykırıma uğrayan Yahudilere ilişkin araştırmalara bir yenisi daha eklendi. Alman tarihçi Tanja von Fransecky, sürekli toplama kampları ve gaz odaları ile gündeme gelen soykırıma kurban taşıyan sürgün trenlerini ve bu trenlerden firar eden Yahudileri konu edindi.
Berlinli tarihçi Tanja von Fransecky’nin ‘Fransa, Hollanda ve Belçika’daki Yahudilerin Sürgün Trenlerinden Firarı’ başlığıyla yayımlanan doktora tezi, 21 Mart’ta kitap olarak okuyuculara sunulacak. Von Fransecky, tez çalışması için toplama kamplarına giden trenlerden kaçan 14 kişi ile birebir görüşürken, trenlerde görevli subaylara ilişkin arşivleri de taramış.
Çalışmanın en dikkat çeken yönü ise, her üç ülkeden Yahudileri toplama kamplarına götüren trenlerden firar edenlerin sayısında ülkeler bazındaki rakamsal fark olmuş.
ÇOCUKLAR FİRARI RANZALARDAN ATLAYARAK PROVA EDİYORDU
Von Fransecky, tezinin önsözünde konuya olan ilgisinin başlangıç noktasını şöyle ifade ediyor: “Bundan bir kaç yıl önce (kamplardan) sağ kalan Yahudilerden Simon Gronowski ile tanıştım. (Gronowski) Nisan 1943’te henüz 11 yaşındayken kendilerini Belçika Mechelen’deki toplama alanından Auschiwtz’e götürecek olan 20’nci Sürgün Treni’nden annesinin yardımıyla atlayarak kaçmıştı. Gronowski, trenden atlamayı daha önce birçok seferler diğer çocuklarla birlikte prova etmişti. Mechelen’deki toplama kampındaki üç katlı yataklardan birçok seferler atlamayı denemişlerdi. 20’nci Sürgün Treni Almanya sınırına ulaştığında trende bulunan 232 tutsak vagonlardan kaçmışlardı.
Konunun ilgisini çekmesiyle kafasında bazı sorular oluştuğunu kaydeden Von Fransecky, şu sözlerle devam ediyor: “Bu kaçışlar sadece bir sefere mahsus bir olay mıydı ya da böylesi kaçışlar bir çok kereler mi olmuştu? Ve ya söz konusu olan daha geniş kapsamlı bir fenomen miydi? ‘Fransa, Hollanda ve Belçika’daki Yahudilerin Sürgün Trenlerinden Kaçışı’ başlıklı tezimde bu sorulara cevap bulmaya çalıştım.”
Von Fransecky, kitap olarak yayımlanacak tez çalışması için Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve İsrail’deki arşiv araştırmalarından faydalanırken, sürgün trenlerinden atlayarak kaçan 14 kişi ile görüşmüş.
KAÇANLAR KENDİLERİ YÜZÜNDEN ÖLDÜRÜLENLERİN YÜKÜYLE YAŞADI
Alman tarihçinin çalışmasında sürgün trenlerinden kaçışın söz konusu kişiler için korkunç bir tecrübe olduğuna dikkat çekerken, birçoğu için de kaçışın ayrı dert olduğunun altını çiziyor. Zira, Naziler tarafından sürgün trenlerine bindirilen Yahudiler, içlerinden herhangi birinin trenden kaçması durumunda kalan kişilerin tümünün öldürüleceği tehdidi ile yola çıkarılıyorlar.
Von Fransecky, Nazilerin bu tehdidi yüzünden tren vagonlarında panik havası oluştuğunu ve Yahudiler arasında kaçıp kaçmama konusunda sert tartışmalar yaşandığını öğrendiğini kaydediyor. Trenlerden atlayarak kaçmaya cesaret eden birçok Yahudi için ise kaçış hayat boyu omuzlarında ağır bir moral yük olarak kalmış. Birçoğu, kendileri yüzünden başka insanların öldürülmüş olabileceği ihtimalinin hayat boyu aklından çıkaramamış.
Tanja von Fransecky’nin daha önceki araştırmalarda ‘hep bir kenarda bırakılan’ sürgün trenlerinin nöbetçi subaylarına da kendi araştırmasında yer vermiş.
ÜLKELERE GÖRE FİRARİ SAYILARI ARASINDAKİ UÇURUM
Araştırmada, üç ülkeden toplama kamplarına gönderilen kişiler arasında kaçmayı başaranların sayısı da ele alınmış. Von Fransecky araştırmasında Fransa’dan kalkan trenlerden 155, Belçika’dan 577 ve Hollanda trenlerinden ise sadece 29 kişinin firar edebildiğini tespit etmiş. Alman tarihçi, ülkelere göre trenlerden firar eden kişilerin sayısının bu ülkelerden toplama kamplarına gönderilenlerin sayısına oranla birbirinden oldukça farklı oranlarda olduğunu da tespit etmiş. Bu nedenle de araştırma bu farkların sebeplerini de inceliyor.
Tanja von Fransecky’nin Berlin Teknik Üniversitesi Antisemitizm Merkezi’nde hazırladığı ‘Fransa, Hollanda ve Belçika’daki Yahudilerin Sürgün Trenlerinden Kaçışı’ başlıklı doktora tezi, 2013 Herbert-Steiner Teşvik Ödülü’ne layık görüldü. Tez çalışması (Almanca ‘Flucht von Juden aus Deportationszügen in Frankreich, Belgien und den Niederlanden‘) 21 mart’tan itibaren Metropol Verlag adlı yayınevi tarafından satışa çıkarılacak.
5 ila 6 milyon arasında Yahudinin yaşamına mal olan İkinci Dünya Savaşı’ndaki soykırımda, sadece Fransa’dan 75 civarında sürgün treni ile 70 bini aşkın Yahudinin Almanya’daki toplama kamplarına gönderildiği tahmin ediliyor. Savaştan önce Fransa’da 350 bin, Hollanda’da 140 bin ve Belçika’da ise 65 bin civarında Yahudi yaşıyordu. Savaş boyunca Fransa Yahudilerinin yüzde 25’i, Hollanda Yahudilerinin yüzde 75’i ve Belçika Yahudilerinin ise yüzde 60’ının katledildiği tahmin ediliyor.
0 yorum:
Yorum Gönder