İran nükleer aktivitelerinin bir kısmını dondurdu

İran, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile vardığı anlaşmanın bir gereği olarak, nükleer aktivitelerinin bir kısmını dondurdu.

İran, UAEK (Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu) ile varılan anlaşmanın gereklerini yerine getirmeye başlıyor. Bugünden itibaren nükleer aktivitelerinin birbölümünü durduran İran, karar karşılığında ambargonun bir bölümünün kaldırılmasını bekliyor.

Uranyum zenginleşmesi programının kısmi durdurulması, UAEK’nin uzmanlarının denetiminde bugün gün ortasında yapıldı.

Cenevre’de yapılan görüşmeler ardından varılan karar kapsamında, anlaşmaya varan taraflar İran üzerindeki ambargoyu altı aylığına kaldıracak. Bu da İran’a 7 milyar Dolar’lık bir kazanç sağlayacak.

İran, kararı hayata geçirdiği andan itibaren de petrolkimyasalları, bakır ve altın ticareti yapabilecek. Ancak, anlaşma İran’ın petrol ticaretinden 6 ayda elde ettiği 30 milyar dolarlık kazancını da etkilemiş olacak. İran’ın yaklaşık 100 milyar dolarlık yurtdışındaki mal varlığı da dondurulmaya devam edecek. İran’ın yurtdışındaki mal varlığına ulaşabilmesi ve ambargonun tamamen kaldırılması için talep edilen kati uygulamaları hayata geçirmesi gerekiyor.

ANLAŞMADA NELER VAR

Anlaşmaya göre İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini yüzde 5 ile sınırlayacak ve yüzde 20 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum seyreltilecek, yeniden zenginleştirme işlemine tabi tutulamayacak hale getirilecek.

Natanz'daki santrifüjlerin yarısı, Fordo'dakilerin de üçte ikisi devre dışı bırakılacak. Yeni uranyum zenginleştirme tesisleri inşa edilemeyeceği gibi santrifüj üretimi ve montajı da UAEK tarafından yakından takip edilecek. Santrifüj üretim ve depolama birimlerinin yanı sıra madenler de denetime açılacak.

Anlaşmayla Batılı ülkeler tarafından yakından takip edilen Arak'taki ağır su reaktörünün faaliyete geçmesi de önlenmiş oldu. Henüz inşaat aşamasında olan reaktör, nükleer silahlarda kullanılan plütonyumun üretilmesine imkan tanıyacağı için endişe veriyordu.

Anlaşmaya göre, UAEK yetkilileri, nükleer tesislerin güvenlik kamerası görüntülerine ulaşabilecek, çeşitli tesislere kontrollü ve habersiz olmak üzere fiili denetim yapma hakkına da sahip olacak.